© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Aubigny, Nina d', in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Aubigny [13/01/2014]
AUBIGNY, Nina d’ (geb. Kassel 16-4-1770 – gest. Graz 29-1-1847), zangeres en schrijfster van een dagboek over haar verblijf in Nederland. Dochter van Johan Conrad Engelbrunner (1729-1817), hofraad, en Sabine d’Aubigny (1749-1818). Nina d’Aubigny bleef ongehuwd.
Nina d’Aubigny was het tweede van de vijf kinderen van Johan Engelbrunner en Sabine d’Aubigny. Doordat haar vader – waarschijnlijk uit adellijke ambities – de achternaam van zijn vrouw aan de zijne toevoegde is de familie onder verschillende namen bekend, bijvoorbeeld ook als d’Engelbrunner. Zij groeide op in Kassel. Daar was haar vader enige jaren hoogleraar natuur- en burgerlijk recht, bekleedde hij diverse functies aan het hof en richtte er in 1766 het ‘Musicalische Gesellschaft’ op.
Nina kreeg met haar drie zusters en enige broer een brede opvoeding: Frans, Engels, Italiaans en Latijn stonden op het programma van het huisonderwijs. Zingen en gitaar spelen leerde zij van haar moeder. Al op jonge leeftijd traden Nina en haar eveneens muzikale oudere zuster Susanna ('Susette') Christina (1768-1845) op als zangeres op informele concerten: Nina als alt, Susette als sopraan.
In 1790 reisden Nina, Susette en de jongste, Carl (1782-1821), met hun ouders naar Nederland, waar ze bij familie van Johan Engelbrunner gingen logeren. Tijdens haar verblijf in Nederland, dat anderhalf jaar duurde, hield Nina een dagboek bij. Behalve vele visites en soupers, beschrijft zij bezoeken aan concerten in Felix Meritis, aan de schouwburg en aan allerlei bezienswaardigheden her en der in het land. Bijna lyrisch is zij over een bezoek aan de retourvloot van de VOC op de rede van Texel. Kleine observaties van de mensen om haar heen geven soms een aardig inkijkje in de sociale omgang in de kringen der – vooral Amsterdamse – welgestelden.
Uit haar dagboek blijkt dat Nina in Nederland een periode van heftige verliefdheid had. Deze liep op niets uit en zij is uiteindelijk nooit getrouwd. Eind augustus 1791 keerde zij met Susette naar Kassel terug – hun ouders waren al in het najaar van 1790 met Carl teruggegaan. Enkele jaren later trok zij in bij Susette, die na haar huwelijk in 1794 naar Bückeburg was verhuisd. Ze richtte er een muziekschool op, gaf concerten op slot Bückeburg en wijdde zich sindsdien aan het componeren van liederen en het schrijven van artikelen over muziek. In 1803 publiceerde ze een muziekpedagogische verhandeling, Briefe an Natalie. Daarin houdt ze ook een pleidooi voor goed muziekonderwijs aan vrouwen, want ‘het vrouwelijke geslacht [zou] veel grotere verdiensten (...) kunnen én behoren te hebben’ (Metzelaar, 17).
Nina d’Aubigny verhuisde in 1808 naar India, waar haar zuster Emilie (1773-1849) woonde. Zelf heeft ze er tot 1815 gewoond. Zij gaf harpconcerten en verdiende geld als buitenlands correspondente van verschillende bladen. Bij terugkeer in Europa ging ze bij Emilie op de ‘Gersthof’ bij Wenen wonen. Later kocht ze een eigen landgoed bij Graz. Daar overleed Nina d’Aubigny, 76 jaar oud.
Publicaties en composities
D’Aubigny publiceerde onder de naam Nina d’Aubigny von Engelbrunner.- Deutsche, Italienische und Französiche Gesänge mit Begleitung des Pianoforte (Augsburg 1797) [tien liederen voor solostem, een duet en een lied voor zeven stemmen].
- Briefe an Natalie über den Gesang als Beförderung der häuslichen Glückseligkeit und des geselligen Vergnügens (Leipzig 1803).
- ‘Fingerklaviermethode’. In: Friedrich Fröbel, Mutter- und Koselieder (1844) [een lesmethode voor het muziekonderwijs].
- Voor haar dagboek zie Metzelaar (2001).
- Verder artikelen in o.a. Allgemeine musikalische Zeitung, Elegante Welt, Journal des Luxus und der Moden. Zie ook Metzelaar, 151.
Literatuur
Helen Metzelaar ed., ‘Niet zo erg Hollands’. Dagboek van een reis naar Nederland (1790-1791) door Nina d’Aubigny (Hilversum 2001).
Redactie
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.