© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: J. Ayolt Brongers, Blussé, Louise Sophie, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Blusse [13/01/2014]
BLUSSÉ, Louise Sophie, ook bekend als D.N. Anagrapheus (geb. Leiden 12-1-1801 – gest. Leiden 1-4-1896), schrijfster en redactrice. Dochter van Abraham Blussé (de Jonge) (1772- 1850), redacteur, en Jeanne Petronella Maizonnet (1773- 1876). Louise Blussé trouwde op 19-7-1822 in Leiden met Caspar Jacob Christiaan Reuvens (1793-1835), buitengewoon hoogleraar archeologie. Uit dit huwelijk werden 2 dochters en 1 zoon geboren.
Opvoeding
Louise werd geboren aan het Leidse Rapenburg, op het huidige nummer 49, als oudste van vier kinderen en als enige dochter. Haar vader, zoon van de uitgever Pieter Blussé, was een veelzijdig man. Hij was redacteur van de Gazette de Leyde, vervulde regelmatig preekbeurten in de Waalse Kerk, was actief als schoolopziener en als bestuurslid betrokken bij de Leidse Spaarbank. Via haar moeder was Louise geparenteerd aan de tekenaar Jean Etienne Liotard. In het familiearchief Blussé bevinden zich huishoudboekjes van Louises moeder, die een goed beeld geven van het dagelijks leven van de familie. Zo valt hieruit op te maken dat haar ouders de jonge Louise met koepokstof hebben laten inenten. Dit is vroeg; het Engelse boek over koepokinenting van Edward Jenner is van 1798 en pas in 1808 verscheen er bij de Maatschappij tot Nut van het Algemeen – waar de familie lid van was – propagandamateriaal over de inenting.
In 1808 kocht Louise’s vader het landgoed Cronesteyn aan de rand van Leiden als zomerverblijf; de zevenjarige Louise ging in dat jaar naar de Nutsschool. Een paar jaar later kreeg ze ook zang-, teken- en naailessen. Tekenlessen zou zij haar gehele leven blijven volgen – later bij het Leidse tekengezelschap ‘Ars Aemula Naturae’. Vanaf 1812 kreeg Louise thuis les van de onderwijzeres Lejeune, die haar vermoedelijk ook Franse les gaf. In 1816 ging zij naar Wijhezicht – het latere Kernheim –, een meisjeskostschool onder leiding van Anna Maria Moens. Later zou zij ook lessen Duits krijgen. Zo werd Louise opgeleid tot een ‘jeune fille rangée’.
Huwelijk
Mogelijk hebben Louise en haar toekomstige echtgenoot elkaar ontmoet bij ‘Ars Aemula Naturae’. De archeoloog Caspar Reuvens was een goed tekenaar. Op vrijdag 19 juli 1822 trouwden zij. Het huwelijksfeest vond op Cronesteyn plaats. Het bruidspaar werd binnengeleid via een geschilderde Korinthische tempelgevel. Reuvens was immers hoogleraar in de archeologie te Leiden en de klassieke wereld vormde een belangrijk onderdeel van zijn leven. Er werden toespraken gehouden en gedichten voorgedragen, terwijl bij lampionverlichting een orkestje speelde. Ook tijdens de huwelijksreis naar Duitsland besteedde het paar veel tijd aan archeologie en kunst, door middel van bezoeken aan musea en gesprekken met collega’s van Reuvens. Na terugkomst betrokken zij een huis aan de Breestraat in Leiden (het huidige nummer 25/27). Hun kinderen werden in 1823, 1824 en 1827 geboren.
Tussen 1827 en 1833 bracht het gezin de zomers door op de Voorburgse hofstede Arentsburg bij Den Haag; hier groef Reuvens de Romeinse stad Forum Hadriani op. Louise maakte een tekening van haar drie kinderen, spelend op het opgravingsterrein tussen Romeinse vondsten. In 1835 waren Louise en Caspar in Londen, voor een veiling van Egyptische oudheden. In juli reisde het paar terug naar Holland. In het mondingsgebied van de Maas werd Reuvens onwel en aan het einde van de maand stierf hij in een Rotterdams ziekenhuis.
Werk
Louise Reuvens-Blussé bleef met haar kinderen aan de Breestraat wonen. Financiële moeilijkheden had zij niet, maar de grote bibliotheek van Reuvens moest in 1838 worden verkocht om de erfenis voor de kinderen liquide te maken. Bij de veiling kocht Louise zelf 109 nummers terug: boeken van filologische, geografische, historische en archeologische aard. Toen uitgeverij Blussé een Engels-Nederlands zakwoordenboek wilde uitgeven, hielp Louise de auteur – T. Hooiberg, de voormalig archeologisch tekenaar van haar man – met de selectie van de op te nemen woorden. Twee jaar later, in 1845, verscheen het deel Nederlands-Engels.
In 1892 – ze was toen 91 jaar – publiceerde Louise Reuvens-Blussé onder het pseudoniem D.N. Anagrapheus (‘hertaler’) de door haar bewerkte autobiografische notities van Maria Leer (1788-1866), een van de leiders van de Zwijndrechtse Nieuwlichters. Dit waren sektarische christenen die in 1816 een beweging hadden opgericht in de (volgens Cas Reuvens ‘minkundige’) overtuiging daarmee de eerste christengemeentes na te volgen. Tot 1818 was de beweging verboden, maar mede door interventie van enkele Leidse hoogleraren werd dit verbod door koning Willem I opgeheven. Louise had kennis gemaakt met Maria Leer toen deze rond 1860 in het Bethlehemhofje te Leiden kwam wonen: een ‘merkwaardige vrouw, die, terwijl zij geheel tot den geringen stand behoorde, een kloeken en onafhankelijken geest in zich omdroeg’. In een ‘commonplacebook’ (een aantekeningenboek) van Louise is een foto van Maria Leer ingeplakt, met haar nieuwjaarswens voor het jaar 1864. Hierbij staat de aantekening van een kleinzoon van Louise dat zijn grootmoeder de auteur D.N. Anagrapheus was. Louise overleed in 1896 in Leiden, op 95-jarige leeftijd.
Archivalia
- Stadsarchief Dordrecht: Familiearchief Blussé.
- Collectie antiquariaat A.G. van der Steur, Haarlem: Commonplacebook [een verzameling losse aantekeningen en tekstjes] van Louise Reuvens-Blussé, daterend van na 1835.
Publicaties
D.N. Anagrapheus, De Zwijndrechtsche nieuwlichters (1816-1832) volgens de gedenkschriften van Maria Leer (Amsterdam 1892).
Literatuur
- T. Hooiberg, De geschiedenis van een ruim tachtigjarig leven uit herinneringen samengesteld (Epe 1893).
- Maurits Verhoeff, ‘Zuster Dientje en Broeder A.J.G. Staffhorst; Twee Zwijndrechtse Nieuwlichters’, De Negentiende Eeuw 19 (1995) 109-121.
- Arianne Baggerman, Een lot uit de loterij. Familiebelangen en uitgeverspolitiek in de Dordtse firma A. Blussé en Zoon, 1745-1823 (Den Haag 2000) 362.
- J. Ayolt Brongers, Een vroeg begin van de moderne archeologie; Leven en werken van Cas Reuvens (1793-1835) (Amersfoort 2002).
Illustratie
Ongedateerde foto (Stadsarchief Dordrecht). Uit: Baggerman, Een lot uit de loterij.
Auteur: J. Ayolt Brongers
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 665
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.