Ambachtelijk geschoold – Promotie Janneke Tump

Vrijdag 5 oktober om 13.45 uur promoveert Janneke Tump. De titel van haar proefschrift is “Ambachtelijk geschoold. Haarlemse en Rotterdamse ambachtslieden en de circulatie van technische kennis, ca. 1400-1720”.

Janneke Tump toont in haar proefschrift aan dat diverse Hollandse instituties, zoals de lokale overheid en de ambachtsgilden, in de periode 1400-1720 diverse middelen hadden waarmee zij invloed konden uitoefenen op hoe ze technische kennis verder konden verspreiden. Stadsbesturen konden bijvoorbeeld subsidies geven en zo ambachtslieden met nieuwe kennis aantrekken. Toch maakten deze verschillende instituties bijna nooit gebruik van de instrumenten die zij bezaten om de circulatie van technische kennis aan te moedigen of te ontmoedigen.

Het meest invloedrijk was de werkvloer, waar leerlingen, knechten en in sommige gevallen ook meesters samenwerkten om genoeg inkomsten te vergaren. Meesters maakten hun eigen afspraken met knechten en leerlingen over onder andere de contractduur, het werkloon en het leergeld dat leerlingen moesten betalen. Door formele en informele medezeggenschap kon de meester de nieuwe regelgeving van zijn gilde beïnvloeden.

Ambachtelijk geschoold beschrijft ook diverse mogelijkheden om nieuwe kennis te verwerven. Sommige vaardigheden, zoals het maken van een mooi juweel of het in elkaar zetten van een tonnetje leer je niet zonder het zelf te hebben uitgeprobeerd. Historici vergeten daarom vaak dat nieuwe vaardigheden niet alleen door middel van persoonlijke overdracht op de werkvloer konden worden geleerd. Met name in de zeventiende eeuw circuleerde kennis voor bepaalde ambachten eveneens aan de hand van technische handleidingen en tekeningen. Een ambachtelijke scholing duurde een hele carrière en eindigde niet als de formele leertijd van het gilde was doorlopen.

Meer informatie over het proefschrift in VU-DARE.