Historisch Café met Renée Römkes en Ewout Sanders
12 apr 2017Van 16:00 - 18:00uur
In het eerste onderdeel is Renée Römkens te gast. Zij werd op 3 maart 2017 benoemd tot bijzonder hoogleraar gendergerelateerd geweld aan de UvA. In het Historisch Café praten we met haar over de noodzaak om geweld tegen vrouwen te benaderen als een mensenrechtenschending en een probleem van discriminatie. Dit betekent een keerpunt in de benadering tot dusver dat geweld tegen vrouwen een maatschappelijk probleem is. De oratie van Römkens kun je hier lezen ter voorbereiding.
Renée Römkens is directeur/bestuurder van Atria en bijzonder hoogleraar Gender based violence aan de Universiteit van Amsterdam. Ze studeerde criminologie en psychologie aan de Radboud Universiteit. Römkens werkte als onderzoeker / gasthoogleraar in binnen- en buitenland: Universiteit van Amsterdam, Universiteit Utrecht, New York University, Columbia University, University of Cape Town, University of the Western Cape, Universiteit Tilburg.
20.45 uur – Pauze
21.00 uur – Column van Gijs
21.05 uur – Christelijke jeugdverhalen over jodenbekering, 1792-2015
‘Izaak’s laatste nacht’, ‘Myriam, het Jodinnetje’, ‘Sara vindt haar zaligmaker’. Het zijn enkele titels in een lange lijst van protestantse en katholieke jeugdverhalen over jodenbekering die de afgelopen twee eeuwen in Nederland zijn verschenen. Onder invloed van de nieuwe christelijke zendingsdrang sinds de Verlichting en het belang van Bijbelstudie nam de interesse in jodenbekering toe. De belangstelling werd daarnaast aangezwengeld door de burgerlijke gelijkstelling van joden in Nederland in 1796.
Historicus Ewoud Sanders verzamelde 80 verhalen over jodenbekering en analyseerde deze voor zijn onlangs gepubliceerde proefschrift ‘Levi’s eerste kerstfeest’. De boekjes, bedoeld voor jonge kinderen, staan vol antisemitische elementen zoals ‘gebogen neuzen’ en ‘spugende joden’, maar die gaan hand in hand met ‘filosemitisme’; het koesteren van de joden als Gods uitverkoren volk. Opmerkelijk genoeg werden de verhalen tot in de twintigste eeuw in grote oplagen herdrukt en zijn er dus nog duizenden exemplaren in omloop. Het proefschrift dat Sanders afgelopen 3 maart verdedigde is niet onopgemerkt gebleven. Uitgeverij Den Hartog van het boekje De zoektocht naar Lea Rachel maakte onlangs bekend vanwege de commotie niet tot een herdruk over te gaan.
Wat vertelt de traditie van jeugdverhalen over jodenbekering ons over de verhoudingen tussen christenen en joden in Nederland? Wat waren de reacties van de joodse bevolking op dergelijke publicaties? Bracht de Tweede Wereldoorlog inhoudelijke veranderingen teweeg? Welke plaats neemt de publicatiegeschiedenis in binnen discussies over antisemitisme in Nederland?
Ewoud Sanders is taalhistoricus en journalist. Hij publiceerde verschillende boeken over woorden en uitdrukkingen en voor NRC Handelsblad schrijft hij iedere week een column over taal. Daarnaast is hij specialist op het gebied van zoeken op internet en in databases. In 2014 verscheen De handel en wandel van de boekenjood. Over vermaarde, vergeten en fictieve straatboekhandelaren.
Interviewer: Lucia Admiraal
