Isolde Scholberg – SLOW FOOD. Eten, drinken en luxe in de Gouden Eeuw

Wat at en dronk men in de Gouden Eeuw en wat zie je daarvan terug in de Hollandse schilderkunst?

Stillevens saai? Helemaal niet!

In de Gouden Eeuw blonken schilders uit in het maken van levensechte stillevens. Sappige vruchten, fonkelende wijn, vers brood, smakelijke kazen. Het is om te watertanden. In het Mauritshuis in Den Haag zijn smakelijke maaltijdstillevens uit de Gouden Eeuw te zien in de tentoonstelling SLOW FOOD. Deze schilderijen met rijk gedekte tafels vol hapklare etenswaren waren immens populair in het 17e eeuwse Nederland. Men genoot van de afbeeldingen vol vruchten, voedsel en drank. Ook het afgebeelde glaswerk, de borden en schalen en het luxueuze porselein riep bewondering op. De inleidende lezing bij de Volksuniversiteit Zaanstreek onderzoekt de achtergrond en betekenis van deze Hollandse stillevens.

De op deze schilderijen afgebeelde objecten roepen diverse vragen op. Waarom hebben citroenen vaak een ellenlange schil? Wat betekenen de verschillende soorten kannen, vazen en kruiken? Vanaf welk moment zie je luxe voorwerpen als porselein verschijnen op de stillevens? De voorwerpen blijken een rijke symboliek te bevatten met tal van associaties.

Behalve de verborgen symboliek, illustreren de stillevens ook de handelsrelaties en de groeiende zeemacht van de Republiek. Met de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) in 1602 begon een bloeiperiode voor de Nederlandse internationale handel. Kostbare goederen uit Azië, Afrika en America vonden hun weg naar de Nederlandse huishoudens. Aan de basis van de koloniale handel lag de import van specerijen als peper, kruidnagels, saffraan, koriander en gember. Door de toenemende internationale handel in de Gouden Eeuw kwamen er uiteenlopende nieuwe producten op de markt die het dagelijkse leven en de kunst in toenemende mate bepaalden.

Wat at men in de Gouden Eeuw? De introductie van exotische producten zoals koffie en thee leidde tot nieuwe ontwikkelingen in de eetcultuur. De maaltijdstillevens bieden een schat aan informatie over de eetcultuur in de Gouden Eeuw. De schilderijen zijn boeiende historische documenten die ons veel leren over onze culinaire geschiedenis. Ook de import van kostbare luxeproducten zoals porselein, ivoor en verfstoffen veranderde de smaak van de Nederlanders ingrijpend.

De Hollandse stillevens zijn dan ook alles behalve saai! Ontdek er meer over tijdens de lezing in Zaandam.

Meer informatie en aanmelding: www.vuzaanstreek.nl