Historici.nl





Tentoonstelling: De Goelag, terreur en willekeur in de Sovjet-Unie

30 jun - 12 nov 2017
Van 6:00 - 15:00uur

Vanaf 30 juni is een nieuwe expositie te zien over het onbekende en schokkende verhaal van de strafkampen in de Sovjet-Unie. Bijna drie miljoen gevangenen stierven er door honger, uitputting, ziektes en executies. Vrijwel niemand weet dat er ook duizenden Nederlandse slachtoffers waren: deels Nederlanders die vochten in Duitse dienst en die in Rusland krijgsgevangen waren gemaakt, maar ook veel idealistische communisten die voor de oorlog naar Rusland waren getrokken om te helpen aan de verwezenlijking van de rode droom, en die -net als zovele Russen- uit de gratie vielen. Ruslandkenners Jelle Brandt Corstius, Alexander Münninghoff en Nanci Adler (NIOD) werkten mee aan de expositie.

Strafkampen
Al onder de tsaren was verbanning naar strafkampen in Siberië een gebruikelijke straf. Na de machtsovername door de communisten in 1917 werden de kampen onderdeel van het nieuwe staatssysteem. Aanvankelijk werd getracht veroordeelden te heropvoeden tot de nieuwe partijleer. Na de dood van Lenin in 1924 zette Stalin de gevangenen in voor de economie. Er verrezen nu uitgestrekte kampcomplexen waar grondstoffen werden gedolven of werd gewerkt aan megalomane prestigeprojecten als kanalen en spoorwegen. Miljoenen Russen werden vrijwel zonder reden opgepakt en werkten er onder onmenselijke omstandigheden. Na de dood van Stalin in 1953 werd het Goelag-systeem langzaam ontbonden.

Zwijgen
De Goelag  is een pijnlijk deel van de Russische geschiedenis dat nauwelijks is verwerkt. Vrijgelaten gevangenen werd opgedragen te zwijgen. De Russische overheid heeft nooit herdenkingen georganiseerd of pogingen gedaan daders te berechten. Mensenrechtenorganisatie MEMORIAL zet zich in voor de slachtoffers, maar wordt tegengewerkt.

Nederlanders
In Nederland werd de ‘Goelag’ in de jaren ’70 bekend door het boek De Goelag Archipel van Alexander Solzjenitsyn. Maar de Nederlandse Goelagslachtoffers bleven onbekend. Aangrijpend is bijvoorbeeld het verhaal van Dirk Schermerhorn, die in 1924 vol enthousiasme naar de Sovjet-Unie ging en daar de leiding kreeg over de aanleg van de metro in Moskou. Stalin eiste dat de metro in een onhaalbare recordtijd zou worden voltooid. Schermerhorn waarschuwde voor grote technische fouten en viel in ongenade. Hij werd in 1936 gevangengezet en ruim een jaar later geëxecuteerd. Zijn vrouw Francisca bracht als echtgenote van een volksvijand acht jaar door in een strafkamp.

Meer informatie over de tentoonstelling: www.verzetsmuseum.org
 

Historici.nl
Het KNHG is de grootste organisatie van professionele historici in Nederland. Het biedt een platform aan de ruim 1100 leden en aan de historische gemeenschap als geheel. Wordt lid van het KNHG.
Historici.nl
Terug naar de bron: de geschiedenis ontrafeld met nieuwe technologie. Dat is de missie van het Huygens ING, een onderzoeksinstituut op het gebied van geschiedenis en cultuur.