Werk: de nieuwe religie? Een gesprek tussen Arnon Grunberg en Jan Lucassen
11 mar 2022Van 20:00 - 21:30uur
Amsterdam
In De wereld aan het werk. Van de prehistorie tot nu, zijn recent verschenen wereldgeschiedenis van werk, benadrukt Jan Lucassen dat werken niet alleen noodzaak is voor het menselijk bestaan, maar ook een natuurlijke behoefte bevredigt aan zinvol sociaal bezig zijn en de oudste manier om zelfwaardering en waardering van anderen te krijgen. Die stelling leidt dan tot de opvatting dat werk één, of zelfs de meest, basale vorm van zingeving is. Naar aanleiding van zijn boek kwam de vraag naar voren of deze conclusie in zijn wereldgeschiedenis van werk niet vooral geënt is op een burgerlijk begrip van de betekenis van werk voor de mens, toen en nu.
Die vraag verbindt Jan Lucassens opvatting over de betekenis van werk met Arnon Grunbergs essay Wat je hebt ben je zelf: de middenklasse kenmerkt zich door bezit, dat ongeveer op hetzelfde moment (maar onafhankelijk daarvan) verscheen. Grunberg stelt dat zingeving uit je werk halen vooral een privilege van de Europese middenklasse is, en dus een Europees of Westers privilege, onlosmakelijk verbonden met kennis. In het verlengde hiervan hebben anderen geopperd dat Jan Lucassens eigen verknochtheid aan het werken aan werk medebepalend is geweest voor zijn positieve kijk op werk.
Als werk God heeft vervangen, en de nieuwe religie is geworden, zoals Arnon Grunberg stelt, en werk voor de middenklasse gepaard gaat met een geloof in de verlossende kracht van werk, hoe vindt dan de overgrote deel van de wereldbevolking, toen en nu, die niet tot die Europese burgerij behoren, verlossing? Het antwoord lijkt voor Jan Lucassen te liggen in een andere, bredere opvatting over wat werk betekent: naast het middel om te kunnen bestaan, dus nodig is voor de reproductie van de werkende mens, is werk vanaf het vroegste begin van de menselijke geschiedenis tot nu altijd en voor ieder mens een fundamenteel sociale bezigheid. De jagers/verzamelaars (m/v) joegen en verzamelden meestal niet alleen en nooit alleen voor zichzelf, net zomin als de computerprogrammeur en influencers van nu alleen voor zichzelf werken. Het succes van de jagers/verzamelaars zorgde niet alleen voor voedsel, maar droeg ook bij aan hun status en waardering binnen hun groep, hun sociale context, en daarmee ook tot zelfwaardering. In wezen dezelfde waardering waarnaar ieder mens ook nu nog op zoek is via haar of zijn werk, betaald of onbetaald.
Hoe verhoudt Grunbergs “Werk kwam God vervangen” zich historisch gezien tot Lucassens opvatting over de betekenis van werk? Over deze vraag gaan Arnon Grunberg en Jan Lucassen vrijdag 11 maart met elkaar in gesprek.
Na afloop is er een signeersessie en worden de boeken verkocht via Athenaeum boekhandel en is er gelegenheid voor een drankje.
Arnon Grunberg (1971) is romanschrijver en essayist. Hij debuteerde in 1994 met Blauwe maandagen, dat bekroond werd met de Anton Wachter Prijs. Vele nationale prijzen en internationale vertalingen volgden, met als voorlopig hoogtepunt de toekenning van de P.C. Hooftprijs 2022. Het juryrapport omschrijft hem als een schrijver die ongeëvenaard is in ambitie, productiviteit en intellectuele kracht. Jan Lucassen (1947) is historicus. Hij studeerde in Leiden en werkte als docent op een HAVO/Kweekschool en aan de universiteiten van Utrecht, Hull en Amsterdam (VU). Vanaf 1988 is hij verbonden aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam waar hij de onderzoeksafdeling opzette en sinds zijn pensioen als fellow. Hij is een specialist in de geschiedenis van werk en arbeidsmigratie in West-Europa en India.
In samenwerking met uitgeverij WBOOKS en het Internationale Instituut voor sociale geschiedenis
OBA Oosterdok | Oosterdokskade 143 | 1011 DL Amsterdam
T: 020-5230900 | E: klantenservice@oba.nl
Meld u aan via de button onderaan deze pagina.
