Met de komst van digitale media worden ook geesteswetenschappers geconfronteerd met de vraag hoe hun onderzoeksresultaten uit te brengen. Is een boek het juiste format? Of zou een artikel, tool, interactieve website, of gecureerde database beter passen? Maar als een onderzoeker dan kiest voor een ander medium, hoe moet zo’n productie dan geevalueerd in het kader van promotie of tenure?

American Historical Association

Afgelopen april bracht de American Historical Association (AHA) een schets uit voor guidelines voor de evaluatie van digitale geesteswetenschap. Zie hier de aankondiging. Het is nog in “draft” en de organisatie hoopt op feedback. Hoewel het hier gaat om een Amerikaanse organisatie, is dit probleem ook interessant voor Nederlandse historici; de vraag is in hoeverre de Nederlandse situatie andere guidelines vereist. Deze guidelines bevatten niet een “hoe het moet” (het is geen professionele gedragscode), maar geeft adviezen voor vragen die departementen/instituten en digitaal werkende geesteswetenschappers zichzelf moet stellen, en wat men verder kan doen.

Voor de departementen/instituten

Departementen zouden zich drie vragen moeten stellen:

1. Hoe wil je als departement/instituut omgaan met de nieuwe mogelijkheden en uitdagingen van onze digitale tijd?
2. Hoe is het departement/instituut van plan om werk in een digitaal medium te evalueren?
3. Zijn er plannen voor vacatures voor posities gericht op digitaal onderzoek?

Adviezen zijn vervolgens:

• Informeer jezelf over digitale ontwikkelingen, en vraag bij de UB of hiervoor expertise in huis is
• Informeer onderzoekers expliciet welke werken wel of niet gelden als wetenschappelijke output. Is de ontwikkeling van een tool net zo belangrijk als een publicatie?
• Evalueer digitaal werk in het digitale medium, print het niet uit
• Bepaal hoe om te gaan met werk dat nooit helemaal af is
• Bepaal hoe samenwerking te evalueren, zoals joint-papers
• Maak een lijst van digitale experts die kunnen helpen bij evaluatie

Voor digitaal werkende geesteswetenschappers

Geesteswetenschappers zouden zich ook drie vragen moeten stellen:

1. Hoe leg je uit hoe digitale technologie je onderzoek helpt en dus tijd en energie mag kosten?
2. Hoe wil je je departement helpen in het evalueren van digitaal onderzoek?
3. Wat zijn je plannen voor disseminatie, duurzaamheid, en preservatie?

Adviezen zijn vervolgens:

• Communiceer voor aanvang en tijdens een project wat de voortgang is en welke bijdragen dit oplevert
• Maak collega’s betrokken bij je project
• Bekijk hoe de ideeën van je departement over digitaal onderzoek invloed hebben op je eigen plannen
• Communiceer verwachtingen met betrekking tot deadlines, het uiteindelijke product, en evaluatie

Wees voorbereid en expliciet

In het kort zijn de adviezen: “wees voorbereid” en “wees expliciet“. Helaas worden er geen wat hardere standpunten ingenomen, bijvoorbeeld hoe publicaties, blogs, en meer interactieve producten zich tot elkaar verhouden. In die zin worden wat meer conservatieve departementen nauwelijks uitgedaagd, behalve dan om te stoppen met het uitprinten van websites.

Is voorbereid en expliciet zijn voldoende om een soepele transitie te maken naar het opnemen van digitale methoden in geesteswetenschappelijk en historisch onderzoek? Of zijn deze adviezen open deuren die bestaande praktijken nauwelijks uitdagen? Ik ben benieuwd hoe Nederlandse historici hier naar kijken.