Kroniek van Sicke Benninge uitgegeven
Op 18 oktober 2012 is in Groningen de uitgave gepresenteerd van een kroniek van Groningen en Ommelanden tot 1530, geschreven door de Groningse bierbrouwer en magistraat Sicke Benninge (ca. 1455-na 1530).
Benninge begon in 1505 aan zijn geschrift, getiteld Croniken der Vrescher Landen mijtten Zoeven Seelanden ende der stadt Groningen, waaraan hij tot 1528 bleef werken. Het is een levendig en gedetailleerd verslag van de gebeurtenissen in Groningen en omgeving in die roerige periode, toen de stad haar macht over de Ommelanden vestigde, maar vervolgens verwikkeld raakte in de strijd tussen de Habsburgers, de hertog van Gelre en de graaf van Saksen. Na veel ingrijpende gebeurtenissen, inclusief een belegering van de stad, moest Groningen in 1525 keizer Karel V als heer erkennen.
Daarmee waren de problemen bepaald niet voorbij, want ook binnen de muren had men te kampen met onrust, vanwege onvrede onder de bevolking en een machtsgreep door de gilden. Benninge baseerde dit deel van zijn kroniek op eigen waarneming en herinneringen, mondelinge getuigenissen van derden, andere kronieken, en schriftelijke bronnen zoals rechtsteksten en oorkonden.
Het verslag van de gebeurtenissen uit de eigen tijd heeft Benninge uitgebreid met teksten over de herkomst van het Friese volk – zij zouden afstammen van de Trojanen – en de grondslagen van de ‘Friese vrijheid’. Ook laste hij twee Groninger kronieken in: een anoniem werkje van rond 1478 en een kroniek die rond 1425 was geschreven door Johan van Lemego, alweer een brouwer, wiens tekst later in de vijftiende eeuw nog werd aangevuld. Voorts besteedt Benninge aandacht aan buitenlandse gebeurtenissen en staat hij stil bij persoonlijke wederwaardigheden, zoals de pelgrimstocht naar Rome die hij in 1500 ondernam.
Zijn kroniek is al met al een belangrijke bron van informatie over de roerige geschiedenis van Groningen en Friesland in de periode 1491-1528, en geeft bovendien zicht op het wereldbeeld van een patriciër en magistraat uit die tijd, op diens opvattingen over geloof, politiek en geschiedenis.
De editie, die wordt uitgegeven door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, is bezorgd door F.A.M. van den Hombergh (†) en E.O. van der Werff, met medewerking van A.J Rinzema (†).
In een uitvoerige inleiding gaan de bewerkers in op de gecompliceerde ontstaansgeschiedenis van het werk, de persoon van Sicke Benninge, en de door hem gebruikte bronnen. Voorts staan zij stil bij de ingewikkelde overlevering van de kroniek, waarvan we niet meer beschikken over het autograaf van Benninge maar wel over tientallen latere afschriften, die deels andere versies van de tekst weergeven. De kroniek is tevens beschikbaar als digitale editie.
Sicke Benninge, Croniken der Vrescher Landen mijtten Zoeven Seelanden ende der stadt Groningen, bezorgd door F.A.H. van den Hombergh en E.O. van der Werff, m.m.v. A.J. Rinzema, 2 banden (Den Haag 2012).
