Leiden Discoveries: Leidse wetenschappelijke ontdekkingen via je smartphone

In september van dit jaar bracht de Stichting Leiden Ontdekkingen de gratis app* ‘Leiden Discoveries’ uit (voor zowel Android als iOS). De app leidt je in het Engels of Nederlands rond langs 28 wetenschappelijke ontdekkingen die in de stad Leiden zijn gedaan. Bedenker van de route is de Leidse professor Ton van Raan, die bij de lancering de bedoeling uitlegde: “De universiteit en de stad moeten samen optrekken in het promoten van Leiden als Stad van Ontdekkingen.”

Interface

De app is overzichtelijk vormgegeven in een fraai rood-wit-zwart kleurenschema. Je kunt kiezen uit een ‘standaard’-optie, met drie routes die langs bepaalde wetenschapsvelden leiden, plus een die alle 28 ontdekkingen omvat, of een persoonlijke route die je kunt vormgeven naar gelang je interesses. Is eenmaal een route gekozen, dan toont de app een kaart van de Leidse binnenstad, met daarop markeringspunten (“pins”) die de locatie van een bepaalde ontdekking aanduiden. Tegenwoordig verwacht je dat na het aantippen van zo’n markeringspunt een pop-up met informatie verschijnt, maar hier selecteert de gebruiker alleen een tekstveld onder de kaart dat vervolgens alsnog afzonderlijk aangetipt moet worden. Heel anders dus dan we normaal gewend zijn binnen de gebruiksomgeving van onze telefoon.

Bovendien is dat aantippen op een telefoon met een klein scherm niet eenvoudig wanneer er een aantal markeringspunten dicht op elkaar staat, aangezien er niet heel diep op de kaart kan worden ingezoomd. Gelukkig is de app ‘universeel’ en dus zowel op een telefoon als een tablet te gebruiken. Neem van mij aan dat de tablet een veel betere ervaring biedt. De gebruiker kan badges verdienen door een bepaald aantal ‘ontdekkingen’ te bezoeken en ‘in te checken’, wat de app een zeker competitief karakter verleent.

Te simpel?

De teksten die je vervolgens te zien zijn, gaan dieper in op de ontdekking in kwestie. Ze zijn duidelijk gericht op de niet-ingewijde, die kennelijk verteld moet worden dat Nederlands-Indië het tegenwoordige Indonesië is. Het is de vraag of iemand die zich wil verdiepen in de wetenschappelijke geschiedenis van Leiden dat soort kennis niet al bezit. Dat ligt natuurlijk een beetje anders voor schoolklassen, maar de marketing voor de app lijkt zich niet primair op die groep te richten.

De teksten gaan vooral in op de biografie van de ontdekkers. Dat is een tamelijk ouderwetse benadering die bovendien het beeld oproept van eenzaam zwoegende, doorgaans mannelijke onderzoekers die in een flits van genie een cruciale ontdekking doen. Zeker voor de twintigste-eeuwse wetenschap gaat zo’n “grote mannen”-vlieger niet meer op.

Een daaraan verbonden bezwaar is dat de relatie tussen de ontdekkingen en de locaties in de stad niet meteen goed duidelijk wordt. Op de witte Singel is bijvoorbeeld in de app een tekst over Niko Tinbergen te zien, maar pas bij nadere inspectie ter plaatse wordt duidelijk dat er een bord staat met meer informatie over de samenhang tussen de ontdekking en de stad. De app zelf geeft geen indicatie van die borden, en ze zijn niet altijd even duidelijk zichtbaar. Die link zou een stuk duidelijker gemaakt kunnen worden – zeker gezien de beoogde rol van de app als vehikel voor de promotie van de stad Leiden.

Deze  app is een goedbedoelde poging om het bewustzijn over wetenschappelijke ontdekkingen in Leiden te stimuleren, die wel nog enig schaafwerk kan gebruiken. Dat werk mag vooral worden besteed aan de teksten: geef meer context, gebruik  een minder verouderd wetenschapsbeeld en neem de gebruiker meer serieus. Maar aangezien het je verder niets kost, kan het voor niemand die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de wetenschap in Leiden kwaad om de app zelf eens uit te proberen.

Geslaagd:

• Gebruik van de app is grotendeels duidelijk.
• Goede integratie met een kaart.
• Teksten eenvoudig op te nemen.
• Afwisseling in routes zelf te configureren

Verbeteringspunten:

• Samenhang tussen locatie en ontdekking aanvankelijk onduidelijk
• Presenteert een verouderd beeld van de manier waarop wetenschappelijke ontdekkingen worden gedaan
• Instapniveau te eenvoudig voor vermoede doelgroep

* Het woord ‘app’ is een afkorting van wat oorspronkelijk in het Engels een ‘application’ en in archaïsch ICT-Nederlands een ‘toepassing’ werd genoemd: een computerprogramma. Oorspronkelijk in gebruik voor kleinere programma’s op mobiele telefoons, wordt de term nu voor programma’s in het algemeen en -verwarrend genoeg – voor tekst- en videoberichten verstuurd met de ‘app’ Whatsapp gebruikt.