Na tweehonderd jaar: De Clercq-seminar in Sint Petersburg
Op 21 december 2016 hield het Nederlands Instituut in Sint Petersburg (NIP) het seminar ‘By Coach to Saint Petersburg. The Russian Adventures of the De Clercq Family in the Nineteenth Century’, georganiseerd in samenwerking met het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Hier wordt momenteel het ambitieuze project ‘Dagboek Willem de Clercq 1811-1844’ uitgevoerd, dat voorziet in de digitale ontsluiting van De Clercqs unieke en zeer omvangrijke dagboek. Aanleiding voor het seminar was dat De Clercq precies tweehonderd jaar geleden per koets naar Sint Petersburg reisde om na de definitieve val van Napoleon de handelscontacten van het bedrijf van zijn familie te herstellen en uit te breiden. Dr. Olga Ovechkina, directeur van het NIP, leidde het seminar, dat werd geopend door drs. Hugo Brouwer, vice-consul van het Koninkrijk der Nederlanden in Rusland.
dr. Ineke Huysman (Huygens ING)
De eerste lezing werd verzorgd door dr. Ineke Huysman (Huygens ING), die het De Clercq-project presenteerde als ‘an exemplary collaborative project’ en zowel de inhoud als de wetenschappelijke gebruiksmogelijkheden van het gedigitaliseerde dagboek belichtte. Haar mede-projectleider dr. Ton van Kalmthout (Huygens ING) sprak vervolgens over ‘So Many Distinctive Capacities of Human Nature. Willem de Clercq as a Multitalent’. Daarin zette hij uiteen dat De Clercq niet alleen een invloedrijke woordvoerder was van de protestants-christelijke Reveil-beweging, in welke hoedanigheid hij de laatste decennia voornamelijk onderzocht en gewaardeerd is. De Clercq heeft een niet minder belangrijke rol gespeeld in het commerciële, literatuurwetenschappelijke en literaire leven van zijn tijd, waarin hij in de eerste plaats faam verwierf als artistiek genie.
dr. Ton van Kalmthout (Huygens ING)
De Clercqs plaats in de eigentijdse Nederlandse literatuur werd nader besproken door prof.dr. Irina Michailova (Universiteit van Sint Petersburg), in het bijzonder hoe De Clerqs dichterschap zich verhield tot zijn andere maatschappelijke rollen van graanhandelaar, geleerde en religieuze denker. Zijn handelsreis naar Rusland werd uitgelicht door dr. Peter van Nunen (MNM Ruslandcentrum), die De Clercqs relaas ervan vergeleek met een verslag van Nikolay Alexandrovich Bestuzhev over diens min of meer gelijktijdige reis naar Nederland.
Als nazaat van Willem de Clercq verbreedde drs. Daan de Clercq (Historisch Bureau De Clercq / Nederlands Patriciaat) het perspectief naar de Russische relaties die zijn familie al sinds vele generaties onderhield met de Baltische regio en met Rusland. Hij concentreerde zich daarbij op Willems neef Pieter Hendrik de Clercq, die zich als bankier in Sint Petersburg gevestigd had. Het seminar werd besloten met een lezing van dr. J.H.C. Kern (Universiteit Leiden), die het besprokene resumeerde aan de hand van citaten uit Willem de Clercqs reisverslag. Speciale aandacht besteedde Kern daarbij aan diens visie op Rusland en de Russen.
Na afloop van het seminar bood het Nederlands consulaat de deelnemers een receptie aan in de residentie van de consul-generaal van Nederland. Seminar en receptie werden bijgewoond door circa vijftig belangstellende neerlandici en historici van diverse wetenschappelijke en museale instellingen in Sint Petersburg.
