Online database verenigingen: een goede onderzoeks-tool
Dankzij de onlangs op historici.nl gepubliceerde database ‘Erkende verenigingen’ kan de geschiedenis van het verenigingsleven in Nederlands nu beter worden bestudeerd. In de periode 1855-1903 verkregen bijna negenduizend verenigingen een dergelijke erkenning. Die zijn alle opgenomen in de database die onder leiding van Hans Smits en later Milja van Tielhof in het kader van het onderzoeksprogramma Verenigingen in de negentiende eeuw is opgesteld.
Het onderzoek naar verenigingsgeschiedenis kan toch enorm profiteren van deze nieuwe databank. In de eerste plaats kan die gebruikt worden als naslagwerk voor wie meer wil weten over een specifieke vereniging die in deze periode is opgericht. Dankzij de gemakkelijk te bedienen zoekfunctie kan per vereniging snel worden nagegaan wanneer ze is opgericht, in welke editie van de Staatscourant haar statuten zijn gepubliceerd en in welke stad ze actief was. Per treffer is bovendien al een korte beschrijving van de doelstelling weergegeven. Ten tweede kunnen op basis van deze verzameling al eerste kwantitatieve inzichten worden gewonnen. Doordat alle gegevens te downloaden zijn, kan iedere onderzoeker op basis van de verzamelde gegevens zelf statistieken per stad of provincie en per jaar genereren.
Dankzij de mogelijkheid het hele bestand te downloaden kunnen onderzoekers de gegevens ook naar eigen behoefte verder bewerken en aanvullen. Daarin zou wel eens zijn grootste kracht kunnen liggen: door bijvoorbeeld ledentallen aan te vullen, de verenigingen op basis van doeleinden te classificeren of verbanden tussen verschillende verenigingen te registreren kan het onderzoek nog aan scherpte winnen. Een goed begin is het halve werk: Door de mogelijkheden van deze database te benutten, hem verder aan te vullen en daarnaast de eigentijdse visies op deze verenigingen te onderzoeken, kunnen historici het onderzoek naar de civil society in de tweede helft van de lange negentiende eeuw naar een hoger plan tillen.
