Prijs: Daan de Leeuw wint Volkskrant-IISG Scriptieprijs
Daan de Leeuw won gisteravond de Volkskrant-IISG Scriptieprijs voor Geschiedenis 2014 voor onderzoek waarin hij aantoont dat nazi-artsen hun ‘menselijk materiaal’ instrumenteel hebben gebruikt voor medische experimenten.
Op basis van archiefonderzoek naar artsen in Duitse concentratiekampen analyseerde De Leeuw hun beweegredenen en de historische context waarin zij hun daden pleegden. Een systematische studie naar deze specifieke groep artsen ontbrak tot nu toe.
Eerder onderzoek naar nazi-artsen concentreerde zich op artsen in het euthanasieprogramma of op nazi-dokters als pseudo-wetenschappers. De Leeuw laat zien dat de door hem onderzochte – goed opgeleide en professionele – wetenschappers zó ver zijn gegaan in hun ambities dat zij er niet voor terugdeinsden gruwelijke experimenten uit te voeren op mensen.
Zijn onderzoek ontkracht hiermee de doubling theorie van de gevestigde onderzoeker Robert Lifton waarin wordt gesteld dat nazi-artsen hun ethiek opzij konden schuiven doormiddel van het zogenaamde psychologische ‘doubling proces’, waarbij artsen twee identiteiten hadden: één gebaseerd op vooroorlogse ethiek en één voor het werk in de concentratiekampen.
De Leeuw stelt vast dat de medische experimenten meestal top-down en door de nazi-autoriteiten waren georganiseerd. Dit pleit de artsen gedeeltelijk vrij. Anderzijds bleken zij – gedreven door hun zucht carrière te maken – hun ethische bezwaren gemakkelijk opzij te zetten. Dit feit samen met de gretigheid waarmee de experimenten werden uitgevoerd, maakt hen schuldig aan deze misdaden.
‘Een overtuigende, huiveringwekkende en genuanceerd MA-scriptie waarin de theorie duidelijk en kritisch wordt besproken’, aldus de jury.
Daan de Leeuw
Daan de Leeuw deed een Research Master geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. De volledige titel van zijn scriptie is In the Name of Humanity. Nazi Doctors and Human Experiments in German Concentration Camps, 1939-1945. Daan de Leeuw is Cum Laudeafgestudeerd. Zijn begeleider is prof. dr Johannes Houwink ten Cate.
De Volkskrant-IISG Scriptieprijs voor Geschiedenis
De Volkskant en het Internationaal Instituut voor Geschiedenis ( IISG) hebben de prijs 2010 in het leven geroepen om jong talent onder masterstudenten te stimuleren en het grote publiek kennis laten maken met vernieuwende inzichten die masterscripties over historische onderwerpen vaak opleveren.
Zie ook het interview met Daan de Leeuw in de Volkskrant.
