Prijs: Owen Lammertink en Irene Geerts winnaars Holland scriptieprijs 2013
De winnaar van de Master-scriptieprijs van historisch tijdschrift Holland is de scriptie van Owen Lammertink (Radboud Universiteit Nijmegen), getiteld Kwetsbare vrouwen of sterke moeders. Een onderzoek naar de ‘vulnerability’ van Amsterdamse ongehuwde moeders in de tweede helft van de negentiende eeuw. Voor de bachelor scriptieprijs is Irene Geerts (VU) in de prijzen gevallen met haar scriptie ‘Even lieflijke als doeltreffende propaganda’. De kiesrechtboodschap van de tentoonstelling De Vrouw 1813-1913.
De scriptie van Owen Lammertink richt zich op het onderzoeken van de kwetsbaarheid van ongehuwde moeders in Amsterdam gedurende de tweede helft van de negentiende eeuw. Het concept van kwetsbaarheid heeft iets onmeetbaars, en wordt in literatuur dikwijls gereduceerd tot de economische positie (gemeten aan de hand van het beroep van de vader, de man en/of de persoon zelf). Met name voor vrouwen, maar misschien geldt dit wel voor iedereen, schiet deze benadering tekort. Door in te gaan op allerlei sociaal-demografische factoren die mensen in het leven meer of minder kwetsbaar maken (zoals onder andere de woonomstandigheden, de samenstelling van de huishoudens en doodsoorzaken) analyseert Lammertink een heel substantieel deel van de levens van deze vrouwen. Op basis van gegevens uit bevolkingsregisters, registers van de burgerlijke stand en de doodsoorzakenregistratie van het CBS, traceert hij deze aspecten van 50 ongehuwde en 50 gehuwde moeders waarvan de kinderen geboren zijn in de maanden januari, februari en maart 1864.
Irene Geerts analyseert in haar scriptie hoe het streven naar algemeen vrouwenkiesrecht in de genoemde tentoonstelling tot uitdrukking is gekomen. De organisatie van de tentoonstelling wilde dit streven aanvankelijk expliciet naar voren laten komen maar veranderde de aard van de tentoonstelling in het geven van een meer algemeen overzicht van de positie van de Nederlandse vrouw in de periode 1813-1913. Dit was al bekend uit eerdere studies naar deze tentoonstelling. De scriptie gaat dus vooral in op de vraag hoe op impliciete wijze het streven naar vrouwenkiesrecht toch naar voren werd gebracht. Voor het beantwoorden van deze vraag worden drie aspecten van de tentoonstelling geanalyseerd: de architectuur, de omgang met het publiek en de retoriek van de tentoonstelling. De auteur laat overtuigend zien hoe met behulp van deze drie middelen wel degelijk het streven naar algemeen kiesrecht voor vrouwen een belangrijke plaats had op de tentoonstelling, zonder daarbij voor aanstoot te zorgen bij meer conservatieve tegenkrachten.
Klik hier voor de volledige juryrapporten.
