Verslag Zesde Huygens-Descartes Lezing door Jacob Soll

De zesde editie van de jaarlijks door het Huygens ING en Descartes Centre georganiseerde lezing vond plaats in de sfeervolle Zuilenzaal van Felix Meritis, roemrucht intellectueel centrum aan de Amsterdamse Keizersgracht. De lezing werd gehouden door de jonge ideeënhistoricus Jacob Soll, professor in ‘history and accounting’ aan de University of Southern California. Een nog wat onbekende grootheid hier in Nederland, die naam heeft gemaakt met boeken over de radicale agenda achter het uitgeven van Machiavelli’s Il Principe in vroegmodern Europa en de rol van Jean-Baptiste Colbert als spin in het web van de informatievergaring in het Frankrijk van Lodewijk XIV*. Op het ogenblik werkt hij aan een boek over ‘Accounting and Political Accountability in Europe 1300-1800′, en tijdens de lezing presenteerde hij het hoofdstuk over de Nederlanden uit dat boek, dat in 2014 zal verschijnen.

Volgens Soll spelen de Nederlanden – en dan in het bijzonder natuurlijk de Republiek – een belangrijke rol binnen de ontwikkeling van staathuishoudkunde en het afleggen van verantwoording over uitgaven en inkomsten door verantwoordelijke ambtenaren. Waar absolute vorsten als Filips II en Lodewijk XIV geheimhouding cultiveerden – waardoor ze overigens ook zelf niet wisten hoeveel geld ze tot hun beschikking hadden – werd in de Republiek op grote schaal gedaan aan het netjes boekhouden van inkomsten en uitgaven. Nederlanders gaven handboeken uit over hoe te boekhouden, bijvoorbeeld van het dubbel boekhoudstelsel. In tegenstelling tot genoemde koningen zag een stadhouder als Maurits wel het nut in van het bijhouden van uitgaven en inkomsten, en liet zich persoonlijk onderrichten in het gebruik ervan door Simon Stevin.

Lees het verdere verslag van Henk Looijensteijn op DWC en kijk de lezing terug op YouTube