Promotie Cécile de Morrée – Voor de tijd van het jaar. Vervaardiging, organisatie en gebruikscontext van Middelnederlandse devote liedverzamelingen (ca.1470-1588)

Religieuze en wereldlijke feesten waren in de laatmiddeleeuwse beleving met elkaar versmolten. De grens tussen het religieuze en het profane was dan ook minder scherp dan tot nu toe werd aangenomen. Dat stelt Cécile de Morrée (Middeleeuwse literatuur) op basis van haar promotieonderzoek naar laatmiddeleeuwse verzamelingen van religieuze liederen. Vanuit een antropologische invalshoek op het thema ‘tijd’ toont zij dat liederen werden geordend volgens de verschillende seizoenen van de jaarcyclus.

CYCLI IN HARMONIE
Haar interdisciplinaire benadering maakt duidelijk dat naast de katholieke feestcyclus ook de kosmische en sociale jaarcycli van invloed zijn geweest op het verzamelen en gebruiken van devote liederen. Meer dan tegenwoordig verkeerden deze verschillende cycli in de laatmiddeleeuwse samenleving in harmonie. Dit nieuwe inzicht verklaart waarom bijvoorbeeld liederen over het amoureuze meifeest, de bloeiende natuur en de kruisiging van Christus bij elkaar staan: deze uiteenlopende thema’s waren in de middeleeuwse opvatting alle verbonden met de lente en met nieuw leven.

INDELING NAAR JAARCYCLUS
De middeleeuwse makers van de liederenhandschriften hielden al vanaf de aanvang van een verzameling rekening met een indeling naar de jaarcyclus. Ze vervaardigden de handschriften zodanig dat latere uitbreiding mogelijk was zonder de cyclische organisatie te verstoren. Dit blijkt uit nieuwe codicologische analyses die De Morrée maakte van enkele complexe handschriften.

SEIZOENEN
De liturgische kalender kan dus niet los worden beschouwd van andere zich jaarlijks herhalende seizoenen, zoals de afwisseling van zomer en winter of carnavals- en mei-festiviteiten. Sociale, kosmische en religieuze hoogtepunten maakten deel uit van dezelfde middeleeuwse feestcultuur, waarbinnen het zingen van passende liederen in elk seizoen een geliefde bezigheid was.

Meer informatie: www.uu.nl